Van 12 tot 14 oktober vond in de Tolhuistuinen in Amsterdam Noord het Read my World festival plaats. Een driedaags literatuurfestival met dit jaar als thema: Black USA, Literature of Resistance.  Ik had er nog niet eerder van gehoord maar het festival blijkt al een paar jaar te bestaan. Ik ga zeker terug.

Ik kom binnen in de hal en word begroet door de curator van de website www.buku.nl, Carl Haarnack. Hij heeft een stand vlakbij de ingang waar een aardige verzameling van voornamelijk Surinaamse literatuur ligt. Terwijl ik sta te praten met Carl loopt Noraly Beyer voorbij. Zij maakt ook een praatje met Carl en ik word aan haar voorgesteld. Of ik haar ken, vraagt Carl. Ik kan een glimlach niet onderdrukken; deze vrouw brengt mij direct terug naar het acht-uurjournaal van de NOS. Die stem! Uit duizenden te herkennen. Later leer ik dat Noraly de openingsavond zal presenteren en dat ze daar zeker op haar plek zit.

Het festival is mede georganiseerd door twee Amerikaanse intellectuelen uit New Orleans: Shantrelle P. Lewis (curator, onderzoeker, filmmaker, historicus) en Maurice Carlos Ruffin (curator, auteur). Lewis en Ruffin hebben acht Amerikaanse schrijvers geselecteerd en uitgenodigd om hun werk en visie te delen op het festival.

Het festival wordt geopend met muziek en spoken word. Babs Gons (schrijfster, theatermaker)  draagt een stuk voor en het raakt mij.

Kijk bij ons naar binnen

Toni Morisson, geef ons een stem

Schrijf ons in een  geschiedenis

Schrijf over ons

Toen ik een paar jaar geleden voor het eerst mezelf herkende in een verhaal van Karin Amatmoekrim besefte ik pas hoe uniek het voor mij is een verhaal te lezen dat overeenkomt met mijn eigen levensverhaal. Ik geloof dat ik het boek in een paar uur verslonden heb.

Na een kort interview met de curators dragen de acht schrijvers delen uit hun werk voor. We worden getrakteerd op een divers scala aan schrijfstijlen, onderwerpen en vormen van proza en poëzie. Ik vergeet de tijd.

De eerste voordrachten zijn serieus: feminisme, en bagage die je moet herkennen en erkennen om te kunnen groeien. Vervolgens een autobiografisch (?) verhaal over de ervaringen van een jongen die in meer hokjes dan alleen ‘homoseksueel’ valt (#intersectionaliteit). Poëzie komt voorbij. Maar wat me het meest bijblijft is het nog uit te brengen verhaal van Jamey Hatley. Hatley draagt haar stuk voor zoals nieuwslezers het nieuws brengen: emotieloos en zo neutraal mogelijk en wanneer ik meelees op het scherm merk  ik dat het niet alleen haar voordracht is, maar (ook) haar schrijfstijl. De schrijfstijl en voordracht zijn in zulk sterk contrast met het ronduit dramatische en tragische verhaal dat het een nog-net-niet-hilarisch stuk oplevert.

Na afloop stap ik op haar af; ik moet even delen dat ik genoten heb en dat ik haar werk zéker zal lezen. ‘Let’s stay in touch’, zegt ze. Yes please!

 Voor ik het weet hebben de acht schrijvers hun verhaal gedeeld en is de eerste avond tot een einde gekomen. Kom maar op met dag twee.

Vrijdagavond is een vol programma en voelt voor mij als het North Sea Jazz festival waar goeie artiesten tegelijkertijd op verschillende plekken optreden: keuzestress dus. Ik neem me voor om programma’s slechts voor een deel te volgen zodat ik meer kan zien, maar dat is uiteraard wishful thinking. Ik volg uiteindelijk drie programma’s: een gesprek over hiphop versus feminisme, een gesprek tussen een Amerikaanse en Nederlandse schrijfster en een ‘rap on race revisited’. Dope om te zien dat muziek ook zo verweven is met de literatuur op dit festival.

Het eerste programma begint met een van mijn lievelingsnummers van het album ‘Hardcore’ van Lil’Kim.

‘Queen bitch, supreme bitch

Kill a nigga for my nigga by any means bitch

Murder scene bitch

Clean bitch, disease free bitch check it’

Ik vraag me af of ik de cd had mogen houden als het in het Nederlands was geweest en thuis begrepen werd wat ik zo vrolijk mee-rapte.. Wanneer mijn neefje nu uit volle borst mee-rapt met Lil’Kleine wordt hem vriendelijk doch dringend verzocht  om dit niet in bijzijn van oma te doen..

Dag 3

De derde en laatste dag van het festival. Ik kom net op tijd aan voor het programma ‘Kraak de canon’ waar Amatmoekrim, Ebissé Rouw en Saskia Pieterse met elkaar in gesprek gaan over diversiteit in de Nederlandse literatuurwereld. Vergelijkbaar met de VS krijgen we te horen hoe onzichtbare barrières ervoor zorgen dat bepaalde groepen ongehoord en ongezien blijven. Het valt me op hoe verschillend de Amerikaanse en Nederlandse schrijvers hierover praten, ondanks de vele overeenkomsten tussen uitsluitingsmechanismen hier en daar. Zo refereert Nancy Jouwe, de host van dit programma, aan het artikel dat Amatmoekrim in de Groene Amsterdammer heeft geschreven. Hierin wordt ook geschreven over uitsluitingsmechanismen, maar dan met als uitgangspunt dat gebrek aan diversiteit ervoor zorgt dat de wereld van de literatuur zich vroeg of laat buiten spel zet. Terwijl de Amerikanen simpelweg erkenning eisen omdat ze er zijn. Hetzelfde principe, compleet andere benadering.

Een ander programma: ‘An intimate approach’ laat de overeenkomsten en verschillen nog eens goed zien. Het is een briefwisseling tussen een Amerikaanse (Kristina Kay Robinson) en een Nederlandse schrijfster (Simone Atangana Bekono). Het gaat over hun positie in de literaire wereld, over de prijs die je betaalt voor bekendheid, over de verdraaiing van woorden en over hoe je omgaat met de situatie als  token te worden neergezet.

Het laatste programma-onderdeel is een combinatie van poëzie, theater en muziek: American Songbook. Ik wil eigenlijk nog naar een andere zaal, maar eenmaal binnen wil ik niet meer weg. Allereerst krijgen we verschillende sketches te zien. We worden meegenomen naar exposities in Parijs, Amsterdam en de VS; waar in dierentuinen tot in de jaren ’60 nog mensen werden tentoongesteld. Doet me denken aan Saartjie (1789 – 1815) die zowel tijdens als na haar leven een attractie was. Door de ogen van drie tentoon gestelde mensen kijken we naar de bezoekers,  wat zorgt voor grappige, ongemakkelijke, maar helaas ook herkenbare momenten.

Verschillende zangers en acteurs dragen vervolgens stukken voor uit nummers die voor hen van betekenis zijn. Ik hoor Nina Simone voorbij komen, Kendrick Lamar en wanneer Gery Mendes en Jeangu Macrooy beiden een nummer van Marvin Gaye ten gehore brengen, ben ik op slag verliefd.

Het festival loopt ten einde. Voor degenen die nog behoefte hebben aan meer creatieve uitspattingen is de tuin ingericht met twee kampvuurtjes waar wordt gezongen en spoken word wordt voorgedragen. Ik weet niet waar ik moet staan. Opnieuw ervaar ik keuzestress. Ik loop tussen beide vuren in om van alles wat mee te pakken. Het mag duidelijk zijn; mijn honger is nog lang niet gestild.